ولادیمیر پوتین از آن دست رهبران است که معمولا در تماس‌های تلفنی و دیدارهای دو جانبه پیش قدم نمی‌شود و انتظار دارد همتایانش با او تماس بگیرند و به دیدارش در کرملین بروند. اما جنگ علیه اوکراین و تنهایی روسیه در کارزار تاریخی خود با غرب به رهبری آمریکا می‌رود که این عادت نسبتا مغرورانه پوتین را تغییر دهد.

از این رو، این روزها خود وی مبادرت به تماس با همتایان خود در دیگر کشورها به ویژه کشورهای عربی می‌کند. ناگفته نماند که بیشتر کشورهای عربی از جمله متحدان آمریکا به دلایل سیاسی و اقتصادی و نیاز مبرم به غلات روسیه موضع نسبتا بی‌طرفانه‌ای اتخاذ کرده‌اند. البته در این میان سوریه به دلایل مشخص کاملا در جبهه روسیه قرار گرفته است.

ولادیمیر پوتین پس از تماس تلفنی با ولی عهد عربستان در شنبه گذشته، با عبدالمجید تبون رئیس جمهور الجزایر تماس گرفت و با محمود عباس رئیس دولت خودگردان فلسطین نیز گفتگو کرد.

جنس گفتگوی پوتین با ابومازن و دو مقام دیگر عرب محمد بن سلمان و تبون متفاوت است. گفتگوی تلفنی با رئیس حکومت خودگردان کاملا با تنش محدودی در ارتباط است که بر روابط مسکو و تل آویو پدیدار سایه افکنده است.

علت این تنش هم انتقادات تند یائیر لابید وزیر خارجه اسرائیل از جنگ علیه اوکراین است. البته این سخنان لابید هم قبل از آن که منعکس کننده موضع دولت راستگرای تندرو نفتالی بنت باشد، بازگو کننده مواضع خود لابید و حزبش است که در دسته بندی‌های حزبی به عنوان یک "حزب میانه" مطرح است و ارتباطات خوبی با دموکرات‌های آمریکا دارد.

تا قبل از این سخنان، آرای مثبت و ممتنع تل آویو به قطعنامه‌های ضد روسی در سازمان ملل از جمله رای مثبت به اخراج مسکو از شورای حقوق بشر نظر به فشارهای آمریکا برای روسیه قابل درک بود. کما این که روسیه آرای مشابه امارات و عربستان دو متحد دیگر آمریکا را نیز درک می‌کند و پوتین بدون توجه به رای مثبت عربستان به اخراج کشورش از شورای حقوق بشر شنبه گذشته با ولی عهد آن تماس گرفت. 

به هر حال، قبلا نیز گفته شد که جنگ اوکراین، اسرائیل را در موقعیتی بسیار دشوار قرار داده است که علت آن روابط راهبردی و نزدیک با دو طرف نزاع از اوکراین و کشورهای اروپایی و آمریکا گرفته تا خود روسیه است و از این جهت با توجه به تبعات سنگین قرار گرفتن در کنار جبهه‌ای علیه دیگری، چاره کار را در رعایت بی‌طرفی در حد امکان دانست. برای راضی کردن بلوک غرب و اوکراین از قطعنامه‌های ضد روسی در مجامع بین الملل حمایت کرد و همچنین برای راضی کردن روسیه گفته است که به تحریم‌ها علیه آن پایبند نخواهد بود. کما این که با درخواست‌های مکرر زلنسکی برای ارسال اسلحه مخالفت کرد.

اما گویا رویکرد جلب رضایت دو طرف نیز بسیار سخت و دشوار است. از یک طرف، تل آویو تحت فشار شدید آمریکا و رئیس جمهور یهودی اوکراین برای پیوستن به کارزار ضد روسی است و از طرف دیگر نیز به دلایل متعدد داخلی و منطقه‌ای چنین امری را بسیار زیانبار می‌داند. هم حضور نزدیک به دو میلیون یهودی روسی الاصل در اسرائیل و درگیری پراکنده آن‌ها با یهودیان یک مانع جدی است هم خیلی از الیگارش‌های نزدیک پوتین امثال رومن آبراموویچ یهودی اسرائیلی هستند و تعدادی از آن‌ها برای در امان ماندن از تحریم‌ها به اسرائیل پناه آورده‌اند. همچنین اسرائیل نگران تاثیر منفی هر گونه موضع گیری جدی علیه روسیه در رابطه با جنگ اوکراین بر سیاست منطقه‌ای مسکو و هل دادن آن به سمت ایران و فلسطینی‌هاست. 

از این رو، پوتین در گفتگوی خود با محمود عباس به شدت از رفتارهای اخیر اسرائیل با فلسطینی‌ها به ویژه در مسجد الاقصی انتقاد کرد که در واقع هشداری به تل آویو است که در موضع‌گیری‌های خود راجع به جنگ فراتر از این نرود. همچنین به نوشته روزنامه «یدیعوت احرونوت»، پوتین در «اقدامی غیر معمولی» طی نامه‌ای به بنت از وی خواسته است که زمین کلیسای "الکساندر نیباسکی" در محله قدیمی قدس شرقی بنام دولت روسیه ثبت شود.

به هر حال، این رفتارها و مواضع روسیه فعلا صرفا حامل پیام‌های هشدارآمیزی به اسرائیل است و هنوز بسیار زود است که از «بحران» در روابط فیمابین سخن گفت. معیار و ملاک مهم این بحران و تنش احتمالی در سوریه و از طریق جلوگیری از حملات مستمر اسرائیل است نه تنها مواضع سیاسی هدفمند در حمایت از فلسطینی‌ها؛ آن هم پس از حدود یک‌ ماه از تماس پوتین و بنت که طی آن رئیس جمهور روسیه عملیات فلسطینی‌ها در آن ایام را «عملیات تروریستی» خواند و محکوم کرد. 

پایان/